Monday, August 29, 2016

పోతపోసిన (అ)చలజీవులు

పోతపోసిన (అ)చలజీవులు
-------------------------------
భావరాజు పద్మిని - 29/8/16

పీతలోని చైతన్యం అంతా ఆవిడలోనే ఉంది. ప్రపంచంలోని నైరాశ్యం అంతా ఆవిడ ముఖారవిందంలో గోచరిస్తోంది. బెంజ్ కార్ లో వెళ్ళేవాడు సైకిల్ తొక్కేవాడిని చూసినట్టు, ముక్కు కిందకు జారిన కళ్ళజోడును పైకి తొయ్యడానికి కూడా బద్ధకిస్తూ, దాని పైనుంచి ఆవిడ చూసిన చూపులో ఆ నిర్లక్షం చూసి, "ఎందుకు పుట్టానా?" అని వాపోని వాడు ఉండడు. అసలు ఈ ప్రభుత్వ ఆఫీసులలో పనిచేసేందుకు మనుషుల్ని ప్రత్యేకంగా ఉత్పత్తి చేస్తాడేమో దేవుడు ! ఇప్పటి వరకు నేను వెళ్ళిన/చూసిన ఏ ఆఫీస్ లోనూ, కొండంత దైన్యం తప్ప, నవ్వులు, హుషారు కబుర్లు చూస్తే ఒట్టు.

" మేడం, టైం అవుతోంది, స్పీడ్ పోస్ట్ తీసుకోరా?" అడగడం అరడజనో సారి.

"కొన్ని యుగాలు ఆ జిగురు డబ్బా పక్కనే, బలిపీఠం పై తలపెట్టుకు వేచిఉండే బందీలా, కౌంటర్ పైన తలెట్టుకు పడుండలాగ... " అన్నట్టు ఓ చూపు చూసి, "వెయిట్ కర్నా పడేగా..." అంది.

సరేనని యుగాలు క్షణాల్లా గడుపుతున్నాను. గడియారం ముళ్ళు గుండె వేగంతో పాటు కదులుతున్నాయి. ఉద్యోగినమ్మ ఏవో కాగితాల లోకంలో ఉంది. ఆవిడ తలెత్తి చూడాలని, ముక్కోటి దేవతలకి ప్రార్ధన చేసుకున్నాను. అయినా, దేవుడు కరుణించినా, ఆవిడ కరుణాకటాక్ష వీక్షణాలకి ఈ అభాగ్యురాలు నోచుకోలేదు. ఇంత టైములో పక్కన అప్పుడే వచ్చిన వెన్నారొట్టా తిని బలిష్టంగా పెరిగిన ఓ శాల్తి, జీవితచరిత్ర అడక్కుండానే రాసేయ్యచ్చేమో అనిపించింది. ఆసరికి అక్కడ డబ్బాలో ఉన్న కవర్ల మీద అడ్రస్లు అన్నీబట్టీకొట్టి అప్పజేప్పేయ్యచ్చేమో అనిపించింది. మొత్తానికి అనుకున్న తరుణం ఆసన్నమయ్యింది. అమ్మ నింపాదిగా వచ్చి, గంపంత తన హ్యాండ్ బాగ్ ను తెరిచి, మృష్టాన్న భోజనం చేసిన వాడి కడుపులా ఉన్న అందులో ఏదో కుక్కగలిగింది. అప్పుడు కన్నెత్తి నన్ను చూసింది. నాకు ఆనందంతో తీన్ మార్ డాన్స్ చెయ్యాలనిపించింది. కాని, ఇక్కడ పంజాబీ డాన్స్ మాత్రమే చేస్తారు కనుక, ఆవిడ మళ్ళీ కంగారుపడి పారిపోతే, నాకళ్ళు కాచిన కాయలు, పళ్ళయ్యి, రాలిపోయి, నేలనబడి, మళ్ళీ మొలకెత్తుతాయేమో అన్న అనుమానాస్పదం వల్ల ఆగిపోయాను.



అమ్మ నింపాదిగా, కాలికింద పొరపాటున పాకే చీమలు చస్తాయేమో చూసుకుని, మనుషుల్ని తప్ప మరే ఇతర ప్రాణులలోని జీవాన్ని హరించకూడదని, చేసుకున్న తీర్మానాన్ని గుర్తుచేసుకుంటూ, వచ్చి, ఆసనమును అలంకరించి, కీ బోర్డు లాగింది. ఇంతలో ఓ అనుకోని మరో ఉపద్రవం. ఆవిడ మొబైల్ మ్రోగింది. హతోస్మి. అవతల ఆవిడ ఈవిడతో బాటు, ఈవిడ వీధి వీధందరి బాగోగులు అడుగుతోంది. ఈవిడ ఓ పది నిముషాలు మాట్లాడాకా, " అన్నట్టు, ఆంటీ, మీరు ఈ నెల పోస్టాఫీసు డిపాజిట్ కట్టారా?" అనడిగింది. "ఏమో, గుర్తులేదు," అంది అవతలి ఆంటమ్మ. ఇంతలో హీరొయిన్ పూజల ఉధృతికి బెదిరి, విఠాలాచార్య సినిమాల్లో హఠాత్తుగా పునర్జీవం పోసుకున్న నాయకుడిలా, పక్క కౌంటర్లో ఉన్న సాలభంజిక చైతన్యాన్ని సంతరించుకుని, "ఇంకా కట్టలేదు గీతా మేం..." అంది. నేను ఉలిక్కిపడి, వెన్ను తట్టుకుని, ఈ తమాషా అంతా చూస్తుండగా, సుమారు అరగంట లోపే ఆ ఊకుమ్మడి పలకరింపులు ముగిసాయి. ఈ లోపు నా దౌర్భాగ్యం వల్ల నాపక్కన ఇంకో శాల్తీ వచ్చి నిల్చున్నాడు.

"ఏంటి, ఇవాళ ఒక్క కవరేనా? ఎందుకు నా మీద ఇంత దయ చూపించావు? అన్నట్టు, నువ్వు పోస్టాఫీసు స్కీం లో చేరతానన్నావు? గుర్తుందా ?" అంటూ మొదలెట్టి, ఉన్న స్కీం లు, వాటి వడ్డీలు, చివరికి ముట్టే అసలు అన్నీ (తన కొచ్చే వాటా తప్ప) చెప్పసాగింది. అప్పుడే నా అజ్ఞానం తొలగిపోయి, ఆవిడ బాగ్ అంత లావుగా ఎందుకుందో జ్ఞానోదయం అయ్యింది. నేను దీనాతిదీనంగా... "మేడం..." అంటే...

"ఉ, ఊ, చేస్తున్నాగా... సహనం ఉండాలి. ఓర్పు ఉండాలి, లేకపోతే మీరు జీవితంలో ఏమీ సాధించలేరు," అంది. ఇక "చస్తే పోస్టాఫీసుకు వెళ్ళను, " అని ఐదొందలోసారి తీర్మానించుకుని, ఓ గంటా పదిహేను నిముషాల ఇరవై తొమ్మిది సెకన్లకు ఇంటికొచ్చి, " బుద్ధి, బుద్ధి" అనుకుంటూ, నాచెంపలు, మా అమ్మాయి ఆడుకునే బార్బీ బొమ్మల చెంపలూ అన్నీ వాయించాను. హే విశ్వచైతన్య పితా ! జడానికి, జీవానికి మధ్యస్తంగా సృష్టించిన ఈ ప్రాణుల్లో కాస్త చైతన్యం నింపవూ, ప్లీజ్..."

Wednesday, August 3, 2016

//రసాయనిక వంట//

//రసాయనిక వంట//
--------------------------
భావరాజు పద్మిని - 3/8/16

రసాయన శాస్త్రం చదివిన నాలాంటి వనిత అదే భాషలో వంటలు చెబితే ఎలా ఉంటుంది? ఇదిగో ఇలా ఉంటుంది.

పరిచయం:
భౌతిక చర్యలు పరివర్తనీయమైనవని మనకు తెలిసిందే. కాని, రసాయనిక చర్యలు అలాక్కాదు. వంట అనేది అపరివర్తనీయ(irreversible) రసాయనిక చర్య. ఇందులో రెండు లేక అంతకంటే ఎక్కువ సమ్మేళనాలు కలిసి చర్య జరిపి, ఉత్పన్నాలను ఇస్తాయి. వాటినే మనం తింటాము. ఆపై మనలో ఏమేమి ఉత్పత్తి అవుతాయో, వంటల్లో మీరు వాడే పదార్ధాల నిష్పత్తిని బట్టి ఉంటుంది. అన్నట్టు, ఈ రసాయనిక వంట చర్య వేగంగా జరిగేందుకు మనము ఉత్ప్రేరకాలను(catalyst) కూడా వాడవచ్చు. ఇక వంట చర్య వద్దకు వచ్చేస్తే...

లక్ష్యం :
కాకరకాయ హల్వా తయారుచేయుట
కావలసిన పదార్ధాలు:
పరీక్షనాళిక కాదు - పరీక్ష మూకుడు, సోడియం క్లోరైడ్ (దీనినే తెలుగులో ఉప్పు అందురు), మెగ్నీషియం సల్ఫేట్ (ఎప్సం సాల్ట్ - కడుపుకు ఉత్ప్రేరకం, విరేచానకారి), ముడి కాకరకాయలు(ముడి ఇనుము లాగా), పొడి చేసిన సుక్రోస్ కి రూపాంతరము (బెల్లానికి వచ్చిన తిప్పలు), ఆనిమల్ఫాట్ (నెయ్యి ) ఇత్యాదులు...

విధానము:
ముందుగా హెచ్.టు.ఓ తో ముడి కాకరకాయలను బహిర్గత చర్య జరిపించవలెను(కడగాలి అన్నమాట). అటుపై వానిని గ్రేటింగ్ చేసి, కొద్దిగా సోడియం క్లోరైడ్ కలిపి, సెంట్రీఫ్యూజ్ చెయ్యవలెను, ఆ పై ఫిల్టరేషన్ ప్రక్రియ ద్వారా ద్రావకాన్ని విడగోట్టవలెను. (తరిగి, మిక్సీ వేసి, పిండి పెట్టుకొనుటకు వచ్చిన...). అటుపై సుక్రోస్ రూపాంతర పొడి, ఎప్సం సాల్ట్ కలిపి పెట్టుకోవలెను. పరీక్ష మూకుడులో కాస్త ఆనిమల్ఫాట్ వేసి, బర్నెర్ పై హీట్ చెయ్యవలెను. అటుపై కాకరకాయ మిశ్రమాన్ని కలిపి, 15 -20 నిముషాలు ఉంచి, జరుగునవి గుడ్లప్పగించి గమనించవలెను.



పరిశీలనలు:
ముందుగా పరీక్ష మూకుడు వేడెక్కుతున్నను, అందు ఉష్ణోగ్రత పెరుగుదల ఉండదని, మేము ధర్మామీటర్ అందు పెట్టుట ద్వారా గమనించితిమి. ఇందుకు కారణము గుప్తబాష్పీకరణ శక్తి(latent heat of vaporization) . కాకరకాయ పరమాణువుల్లో ఉన్న అంతరపరమాణు బంధాలను అధిగమించే గతిశక్తి (kinetic energy) వాటికి వచ్చాకా, మనం ధర్మామీటర్ లో ఉష్ణోగ్రత పెరుగుదలను గమనించవచ్చు. అటుపై చర్య ముగిసే సరికి, ఆకుపచ్చరంగు సమ్మేళనాలు నల్లరంగు ఉత్పత్తులుగా మారుట చర్య ముగిసినది అని చెప్పుటకు చిహ్నము.

నిర్ధారణలు:
"మీ ఇంటి రసాయన వంట" కార్యక్రమంలో ఉత్పన్నాన్ని తిన్న ఆంకరమ్మ "ఇచ్చోటనే కదా !" అన్న పజ్జం పాడుకుంటూ వెళ్ళిపోయింది. ఎప్సం సాల్ట్ మహిమ ఏమగునో ఆమె మరుసటి దినము చెప్పిన తదుపరే నిర్ధారించగలము. అంచేత ఎవరి కాల్షియమ్, ఫోస్ఫోరస్, సోడియం మిశ్రమ సిరి వారిదని అందురు. ఇదియేమి అని ఆశ్చర్యపోవుచుంటిరా? ఇదియును తెలియదు, తమ సెల్ ఫోన్ లో సిమ్ము. దీనినే తెలుగులో 'దంత సిరి' అందురు.

గమనిక:
నిపుణుల పర్యవేక్షణ లేకుండా ఈ ఉత్పన్నమును ఎవరైనా గృహము నందు తయారుచేయుటకు ప్రయత్నించిన ఆపై మరుసటి దినము ఉదయమున జరుగు విపరీతములకు ప్రయోగము తెలిపిన వారు బాధ్యత వహించరు. అంచేత ముందుగా నన్ను నామినీ గా పెట్టి, భారీ మొత్తంలో ఎల్.ఐ.సి పాలసీ తీసుకుని, ఈ నూతన ఆవిష్కరణను ప్రయత్నించవలెను. ఇది చదవగా వికటించిన భావనల వలన ఇంత గొప్ప ఆవిష్కరణకు నాకు నోబెల్ బహుమతి ఇవ్వవలెనని మీకు ముచ్చట కలిగిన, కలుగవచ్చు. మొహమాటపడకుడు, ఆస్కార్ కు సైతము సిఫార్సు చేయుడు. ప్రయోగము కంచికి, మనము భవసాగారాలకి...